Ontdek de beste Nederlandse kaasmarkten

Nederland staat wereldwijd bekend om zijn kaas, en dat is niet voor niets. Nederland produceert jaarlijks maar liefst 650 miljoen kilo kaas. Twee derde hiervan wordt geëxporteerd, en hiermee is Nederland de grootste kaasexporteur ter wereld. De rest wordt door Nederlanders geconsumeerd. De gemiddelde Nederlander eet wel 14,3 kilo kaas per jaar.

Dat is al van oudsher zo. Archeologen hebben bewijzen gevonden dat er 200 jaar voor Christus al kaas werd gemaakt in ons land. In de middeleeuwen had het maken en verhandelen van kaas een belangrijke plek ingenomen in de Nederlandse cultuur, en door de eeuwen heen werd Nederland wereldwijd leider in de kaashandel.

Een kaasmarkt bezoeken en ervaren hoe kaas al 600 jaar verhandeld wordt is dus een absolute must. Vandaag de dag zijn er nog vijf traditionele kaasmarkten over, die we in dit artikel gaan presenteren.

Alkmaar

Een van de bekendste kaasmarkten vind je in Alkmaar. Wanneer de eerste Alkmaarse kaasmarkt plaatsvond weten we niet precies. Wat we wel weten is dat Alkmaar in 1365 weegrecht kreeg, en toen over een weegschaal beschikte. In 1612 waren dit er vier. Uit documenten blijkt dat er in 1622 zeker een kaasmarkt plaatsvond, maar we weten ook dat de kaasdragersgilde in 1593 werd opgericht, wat erop wijst dat de markt er toen ook al moet zijn geweest.

Er is van alles te doen op de markt. Kaasdragers voeren kaas af en aan op berries, in het Waaggebouw kun je aanschouwen hoe kaas wordt gewogen, je ziet hoe handelaren en boeren onderhandelen over de prijs en ingooiers gooien kazen op wagens. De kaasmeisjes en -jongens vertellen je graag meer over de verschillende kazen en over de kaasmarkt. ’s Zomers is er voor kinderen tussen de 6 en 12 jaar een speciale rondleiding.

Maak je bezoekje aan Alkmaar compleet met een stadswandeling door het historisch centrum, of bezoek de Grote Kerk, waar vaak orgelconcerten plaatsvinden. En waarom geen bezoekje brengen aan het Kaasmuseum, om nog meer te weten te komen over hoe kaas wordt gemaakt en de geschiedenis van de kaashandel?

Meer weten: https://www.kaasmarkt.nl/

Gouda

Grote kans dat je bij kaas aan Gouda denkt! De oudste bewijzen van het bestaan van kaashandel in Gouda dateren uit 1395, toen het stadsbestuur van Gouda richtlijnen gaf voor de Goudse markten. Hieruit blijkt dat er rond deze tijd al meerdere kaas- en veemarkten waren. In 1668 kwam hier de bekende waag bij. Ook weten we dat de zuivelhandel al sinds zeker 1611 beschikte over een huis aan de Markt. De kaashandel vond zo plaats tot na de Tweede Wereldoorlog. Sinds 1987 is de markt meer een schouwspel voor (buitenlandse) toeristen.

Je kunt onder meer aanschouwen hoe boeren en handelaren de prijs van de kaas bepalen door middel van het traditionele “handjeklap”. Naast kaas worden er ook ambachtelijke stroopwafels en poffertjes verkocht.

Profiteer van je bezoekje aan Gouda door deel te nemen aan een grachtentocht of een stadswandeling met het Goudse Gidsen Gilde. Bij Berg's Bakery kun je een workshop stroopwafels maken volgen. Of wat dacht je van een bezoekje aan een kaasboerderij?

Meer weten: https://www.goudakaasstad.nl/

Woerden

Woerden is een echte kaasstad! Tot 1870 gingen kaashandelaren langs bij de boeren in de streek om kaas en boter te kopen, om die vervolgens duurder te verkopen. In de 18^de en 19^de eeuw werden kaasmarkten steeds populairder. Woerden kon dus niet achterblijven. Vanaf 1885 kwamen de boeren uit de omliggende dorpen naar de stad om hun kaas te verkopen. Hierdoor ontstond er meer concurrentie. De prijs werd onderhandeld door middel van het bekende “handjeklap”. Na de Tweede Wereldoorlog werd kaas steeds meer op industriële wijze gemaakt en verdween het belang van de kaasmarkt. De kaasmarkt vindt vandaag de dag ’s zomers nog plaats en is meer gericht op toeristen.

De kaasmarkt begint om 11 uur, met een “kaasshow”, waarbij er onderhandeld wordt door middel van “handjeklap”. De spreekstalmeester vertelt je alles over de geheimen van het kaasmaken. Op zaterdag 20 augustus 2022 vindt de historische kaasmarkt plaats, een feestelijk evenement dat je niet mag missen.

Bij een uitje naar Woerden hoort ook een bezoekje aan de Cheese Experience, het enige nog werkende Kaaspakhuis in Nederland. Je kunt er een rondleiding volgen en van alles leren over kaas en over Woerden. Ook zijn er workshops waar je zelf kunt leren kaas te maken.

Meer weten: https://boerenmarktstad.nl/

Edam

Wie heeft er niet van Edammer kaas gehoord? De kaasmarkt in Edam bestaat al sinds zeker de 17^de eeuw, en vormde een belangrijke verbinding tussen de waterverbinding tussen de Achterhaven en het water langs de Matthijs Tinxgracht. Het water werd in 1680 gedempt, en de markt werd naar het nieuwe plein verplaatst. Ook bevindt zich hier de kaaswaag uit 1778. Tot 1922 werd hier kaas verhandeld tussen boeren en handelaren. In 1989 werd de markt echter nieuw leven ingeblazen. Dankzij 90 vrijwilligers en financiële ondersteuning van BeemsterKaas is de kaasmarkt van Edam een belangrijke toeristische trekpleister.

Het bijzondere aan deze markt is dat de kaas, net als vroeger door boeren met bootjes naar de markt vervoerd wordt. Hier wordt de prijs vastgesteld door middel van “handjeklap”, en ook de handelsdagprijs wordt bijgehouden. De kaas wordt met een originele kaasbrik naar het kaaspakhuis gebracht. De markt wordt geopend en gesloten met het luiden van een bel. Dit wordt vaak gedaan door speciale gasten, zoals bijvoorbeeld ministers of Europese Commissarissen.

Tijdens een uitje naar Edam kun je ook het Edams Museum bezoeken, die een grote collectie aan kunstwerken bezit. Of wat dacht je van het Fort Bij Edam, een vestiging uit het begin van de twintigste eeuw, die Amsterdam moest beschermen in tijden van oorlog?

Meer weten: https://www.kaasmarktedam.nl/

Hoorn

In de 17^de eeuw was Hoorn niet alleen een belangrijke plaats voor de Verenigde Oost-Indische Compagnie, maar ook voor de kaashandel, zeker vanaf 1650. Het belangrijkste plein van de stad, de Roode Steen, heette toen zelfs de Kaasmarkt. Op dit plein vind je nog steeds de Waag. In de 19^de eeuw leverde het West-Friese platteland steeds meer zuivel en werd Hoorn zelfs de grootste kaasmarkt van Noord-Holland. De markt werd in 2007 in ere hersteld, ter gelegenheid van 650 jaar stadsrechten.

Op de markt vind je kaasdragers en volksdansen. Vlak bij de markt bevindt zich ook het Westfries Museum, waar schilderijen en andere voorwerpen uit de 17^de eeuw te bekijken zijn. Ook kun je gratis een interactieve stadswandeling maken door het centrum en de haven van Hoorn. Het Oostereiland, een voormalige gevangenis is ook zeker de moeite waard.

Meer weten: https://www.visithoorn.nl/nl/activiteiten-in-hoorn/kaasmarkt-hoorn/

En, heb jij al trek in kaas? Huur een auto en rij naar een van deze steden om meer te leren over kaas.